AKP, emeklilik yaşı (EYT) ile ilgili düzenlemeye ilişkin kanun teklifini hafta başında TBMM Başkanlığı’na sunacak.
AKP Küme Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde basın mensuplarının EYT yasa tasarısına ilişkin sorusuna, “İnşallah Pazartesi günü EYT teklifimizi Meclis Başkanlığı’na sunacağız.”
Akbaşoğlu, “EYT yönetmeliğinin neler içerdiğini ve kapsamını Pazartesi günü saat 11.00’de yapacağımız basın açıklamasıyla kamuoyuna duyuracağız.”
Akbaşoğlu geçen hafta yaptığı açıklamada EYT’yi şubatta yasalaştıracaklarını, maaşların ise martta ödeneceğini söyledi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, son kabine toplantısının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada “EYT’nin maliyeti ne kadar?” sorusu üzerine bu yıl için 120-150 milyar lira arasında bir tahmin olduğunu söyledi. Bilgin, “150 milyar diyorum ama en fazla ne olabilir. 120-150 milyar arasında değişebilir. Çünkü kaç kişinin başvuracağını bilemezsiniz.”
Yaş sınırı olmayacak
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaş haddi nedeniyle emeklilik hakkını elde edemeyen yüzbinlerce kişinin merakla beklediği düzenlemeyi Aralık ayı sonunda kamuoyuna duyurmuştu. Erdoğan, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalılık başlangıcı olan işçileri kapsayacak düzenlemeye ilişkin yaptığı açıklamada, “Ülkemizde emekli olabilmek için üç şart var; prim ödeme gün sayısı, sigortalılık Süre ve yaşını doldurması gerekiyor. Bekleyenleri de kapsıyor” dedi.
Erdoğan, “Eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı yapılmaksızın mevcut yapıdaki herkes için yaş şartı olmaksızın emekliliğe izin veren düzenlemeyi yapıyoruz” diyerek yaklaşık 2 milyon 250 bin daha fazla kişi emekli olma hakkına sahip olacaktır.
Emekliliğe kadar olan yaş kuralı en son ne zaman kaldırıldı?
1991’de emekli olmak için üç şart vardı. Kadınlar için 20 yıl sigortalılık, 5.525 gün prim ödemesi ve en az 55 yaş; Erkekler için 25 yıl sigortalılık, 5.600 gün prim ödemesi ve en az 60 yaş. Ancak o yıl yapılan seçimlerde Doğru Yol Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel, emeklilikte yaş kuralının kaldırılacağı sözünü verdi. Bunu 1992’de başbakan olarak yaptı.
EYT ile ilgili 8 Eylül 1999’da ne oldu?
Demirel’in attığı bu adım, sigortalılık süresi dikkate alındığında kadınların 38, erkeklerin ise 43 yaşında emekli olabilmesini sağladı. Yıllar geçtikçe misyona çeşitli yetkiler geldi ve düzenleme tartışma konusu oldu. Sosyal güvenlik sisteminin bu nedenle büyük bir kayba uğradığı belirtildi. Nihayet 8 Eylül 1999’da Bülent Ecevit liderliğindeki üçlü koalisyon, emeklilik koşullarını yeni bir yasa ile güncelledi. Sigorta ve prim gün sınırına ek olarak kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş sınırı getirildi.
EYT’ler nasıl ortaya çıktı?
1999’daki bu düzenlemenin ardından 1992 ile 1999 ortaları arasında işe alınanlar tartışma konusu oldu. 1992 yılında kanun önünde iş hayatına atılanlar 20-25 yıl sonra emekli olacaklarını düşünürken, 1999’da çıkan yeni madde ile mağdur olduklarını dile getirdiler. bir merkeze geldi ve organize oldu. 2015 yılında Emeklilikte Yaşayanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ni kurdular.
Muhalefet ve iktidar ne dedi?
EYT mensupları kamuoyuna görünür hale gelmiş ve siyasi partilerin ilgisi buralara çevrilmiştir. 2018’de CHP ve YETLERLİ Parti, sorunun çözülmesi için TBMM’ye bir yasa tasarısı sunmuş ancak hükümet bunları reddetmişti. Muhalefet bunu gündemde tutmaya devam ederken, Cumhurbaşkanı Erdoğan 2019’da EYT’nin ülke ekonomisinin çöküşüne doğru bir adım olduğunu ve seçim kaybetseler bile bu işe bulaşmayacaklarını söyledi.
EYT’nin bütçeye yükü nedir?
Düzenlemeyi açıklayan Erdoğan, “Sistemin devamlılığına zarar vermemek ve ülke ekonomisine yük bindirmemek adına böyle bir düzenlemeyi uzun süredir beklemiyorduk” ifadelerini kullanan Erdoğan, şunları kaydetti: düzenleme devletin fedakarlığıyla gerçekleşti. Reuters’in ekonomistlerin hesaplarıyla ortaya koyduğu tabloya göre EYT, halka yıllık 150 milyar liralık maaş bütçesi maliyeti getirecek. Bunun dışında tek seferlik kıdem tazminatının da 300 milyar lirayı bulması bekleniyor.
DW/CO,BB,HT
