Görüşmede Türkiye ile Somali ikili ilişkileri, Somali ile Etiyopya arasındaki gerginlik, bölgesel ve küresel gelişmeler ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, Türkiye ile Somali arasındaki iş birliğinin önemini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali’nin Etiyopya ile yaşadığı gerginliğin çözümü için Türkiye’nin gayretlerine devam edeceğini, iki ülke arasında uzlaşının tesisi için Türkiye’de gerçekleşecek ikinci tur görüşmelerinde somut sonuçlar beklendiğini belirtti.
ETİYOPYA BAŞBAKANI İLE GÖRÜŞTÜ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali ile telefonda görüşmüştü.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının sosyal medya hesabından yapılan paylaşıma göre, görüşmede Türkiye ile Etiyopya ikili ilişkileri, bölgesel ve küresel gelişmeler ele alınmıştı.
Görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin her geçen gün daha da güçlendiğini ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali ile Etiyopya arasındaki gerilimin sonlandırılması için Türkiye’nin gayretlerini sürdürdüğünü, Etiyopya’dan Somali’nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik endişelerini giderecek adımlar gelmesinin süreci kolaylaştıracağını söylemişti.
İsrail’in Gazze’de soykırıma devam ettiğini kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Etiyopya’nın Filistin davasına insanlık vicdanından yana duruş sergileyerek destek vermesinin uluslararası toplumun kalıcı barış için çabalarına katkı sağlayacağını belirtmişti.
ANKARA SÜRECİ
Türkiye’nin arabuluculuğunda, Etiyopya ile Somali arasında yürütülen Ankara Süreci kapsamında iki ülke heyetleri 12 Ağustos’ta başkentte bir araya gelecek.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in Etiyopya ile Somali arasındaki ihtilafa dair Türkiye’nin desteğini istemesi ile ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a mektup yazmasının ardından, iki ülkenin de güvenine sahip olan Türkiye’nin arabuluculuk faaliyetleriyle başlayan süreç devam ediyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Etiyopya ziyaretinde Başbakan Ahmed tarafından kabulü ve sonrasında Somali tarafıyla da en üst düzeyde yürütülen temasların sonucunda, ikinci tur görüşmelerinin 2 Eylül yerine 12 Ağustos’ta Ankara’da yapılması kararlaştırıldı.
Kaynaklar, diplomatik sürecin devamı olarak, iki ülkenin Ankara’da konuk edileceğini hatırlatarak Somali ve Etiyopya’nın ihtiyaç, kaygı ve yaklaşımlarının dikkate alınarak uzlaşı sağlanmasına gayret edileceğini belirtti.
Türkiye’nin arabuluculuk faaliyetleri
Başbakan Ahmed’in mektubunun alınmasının ardından her iki tarafın güvenine haiz Türkiye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatları çerçevesinde arabuluculuk girişimlerini başlatmıştı.
Bu çerçevede, Dışişleri Bakanı Fidan, Etiyopya ve Somalili muhataplarıyla görüşmeler yapmış, iki ülke dışişleri bakanlarını 1 Temmuz’da Ankara’da ağırlamıştı.
Aylar sonra iki ülkenin dışişleri bakanları, Bakan Fidan’ın ev sahipliğinde aynı fotoğraf karesinde yer alırken, toplantı sonucunda taraflar, aralarındaki meseleyi “barışçıl şekilde” çözme yönündeki niyetlerini ortak açıklamayla kayda geçirmiş ve 2 Eylül’de Ankara’da yeniden bir araya gelmeyi taahhüt etmişti.
Türkiye’nin, bölgede artan gerilime karşı krizin çözümünü teminen taraflar arasında sürdürülebilir bir diyalog kanalı açması, uluslararası toplumca takdirle karşılanırken, Türkiye, 1 Temmuz’dan bu yana bölge ülkeleriyle de temaslarını sürdürmüş, bu ülkelerin sürece desteğini almıştı.
Etiyopya-Somali anlaşmazlığı
Etiyopya, dünyada denize erişimi olmayan en büyük nüfusa sahip ülke.
Eritre’nin 1991’de fiilen Etiyopya’dan ayrılması ve 1993’te hukuken bağımsızlığını kazanmasıyla denize erişimini kaybeden Etiyopya, ekonomik nedenlerle Kızıldeniz’e erişim konusunu gündemde tutmuş, Somaliland ile 1 Ocak’ta bu yönde bir Mutabakat Muhtırası imzalamıştı.
Söz konusu muhtıra, Somaliland’ın tanınması vaadini içermesi nedeniyle Somali’nin ve uluslararası toplumun ciddi tepkisini çekmişti.
Somaliland Başkanı Musa Bihi Abdi, anlaşmanın tamamlanmasıyla Etiyopya’nın kendilerini “bağımsız” olarak tanıyacağını söylemişti.
Somali hükümeti ise Etiyopya’nın, Somaliland ile denize erişim anlaşması yapması üzerine büyükelçisini Etiyopya’dan geri çekmişti.
Arap Birliği ve Afrika Birliği, Etiyopya ile Somaliland arasında denize erişim işbirliğine yönelik “Kızıldeniz’de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan” anlaşmayı reddettiğini ve kınadığını duyurmuştu.
Etiyopya ile Somali Dışişleri Bakanları, iki ülke arasındaki krizin çözümünü teminen 9-10 Mart’da Nairobi’de bir araya getirilirken, iki ülke arasında yapılan dolaylı müzakerelerden bir sonuç alınamamıştı.